Freaks
Akimitsu Naruyama

De exploitatie in circussen en reizende gezelschappen van menselijke fysieke fenomenen.

Aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw ontstond, vooral in Amerika, een enorme belangstelling voor het ‘theater’. De vele reizende circussen en rondtrekkende gezelschappen deden hun voordeel met de groeiende behoefte aan amusement. In deze circussen verdienden niet alleen mensen hun brood die iets konden wat anderen niet konden – ook mensen met aangeboren afwijkingen vormden een graag geziene ‘attractie’. Phineas T. Barnum, onder andere oprichter van het circus Barnum & Bailey, speelde in die gebeurtenissen vanaf de jaren ’50 van de 19e eeuw een zeer belangrijke rol. Hij gaf werk aan mensen met drie benen, aan hermafrodieten, pin heads, extreem dikke en extreem dunne mensen, Siamese tweelingen, dwergen en reuzen. Barnum betaalde al deze ‘artiesten’ goede salarissen en bleef zelf ook niet arm.

De belangstelling voor de optredens werd nog groter na de uitvinding van de fotografie. De artiesten lieten zich fotograferen, bijvoorbeeld in de beroemde studio van de New-Yorkse fotograaf Eisenmann, en deze foto’s zorgden voor een nog grotere bekendheid. Bovendien brachten de plaatjes zelf ook geld in het laatje, want ze werden na de voorstelling vaak gesigneerd verkocht aan het publiek.

Graaf Jenkins, zelf onder andere als goochelaar werkzaam in de kermisbranche, verzamelde deze foto’s vanaf het begin en legde een enorme collectie aan, die later vrijwel geheel gekocht werd door de Japanse kunsthandelaar Akimitsu Naruyama, die zelf ook al dergelijke foto’s verzamelde.

Een keus uit deze collectie is in FREAKS bijeengebracht. Zowel de foto’s zelf, soms ware kunststukjes van meer dan 100 jaar oud, als de mensen die erop afgebeeld staan, boeien ons tot op de dag van vandaag.