Politiek geweld; etnisch conflict, oorlog en genocide in de twintigste eeuw
Ton Zwaan

Geweld kent vele verschijningsvormen. Sommige samenlevingen zijn veel gewelddadiger dan andere en de aard van geweld is veranderlijk in de tijd. Dit zestiende Jaarboek van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie gaat over politiek geweld. Wat is politiek geweld eigenlijk? Hoe kan het ontstaan en hoe ontwikkelt het zich tussen en binnen staten en samenlevingen? En ook: hoe kan oorlogstijd overgaan in vredestijd en hoe kan een samenleving een tijd van massaal geweld verwerken?

In elf artikelen gaan de auteurs in dit jaarboek op diverse manieren in op deze vragen. De nadruk ligt op drie belangrijke vormen van politiek geweld in de 20ste eeuw: etnisch conflict, oorlog en genocide. Bijzonder is dat de reikwijdte niet is beperkt tot Europa; er zijn ook bijdragen opgenomen over Afrika en Azië. Naast studies over de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, het weinig bekende Pools-Oekraïense etnisch-nationale conflict en de huidige verwerking van het uiterst gewelddadige Sovjetverleden in Rusland, komen bijvoorbeeld ook aspecten van genocidaal geweld in Cambodja, Rwanda en Turkije aan de orde. In een van de artikelen wordt de bezetting van Irak vergeleken met die van Duitsland in 1945.

Dit NIOD-jaarboek heeft een uitermate interdisciplinair karakter. Naast artikelen van historici zijn er ook essays van cultureel antropologen, sociologen en politicologen. De complexe thematiek van ‘politiek geweld’ wordt zo vanuit verschillende invalshoeken benaderd. Met bijdragen van Anton Blok, Antoon Vrints en Benoît Majerus, Rosa Lehmann, Dick Schoonoord, Ugur Üngör, Jan Abbink, Ward Berenschot, Dominique Roze, Elles van Gelder, Nanci Adler, en Ton Zwaan.