China en het westen
Alain Peyrefitte

Kroniek van een historische ontmoeting.

Wist u dat de Engelsen, op het moment dat de Franse Revolutie in volle gang was, een omvangrijke expeditie naar het Chinese Rijk ondernamen om het te overreden zich voor hen open te stellen? En dat zij, zelf met acht miljoen, op voet van gelijkheid wilden verkeren met een land dat driehonderd miljoen inwoners- een derde van de wereldbeschaving- telde? En dat China, dat zichzelf beschouwde als ‘de enige beschaving onder de Hemel’, hun voorstellen grofweg verwierp?

In de missie van Macartney voltrok zich een ‘botsing van twee werelden’: enerzijds het trotse en schitterende China, een beschaving van vele duizenden jaren oud, en anderzijds de nog jonge Westerse beschaving opgezweept door wetenschappelijke, technologische en industriële revoluties. Een tweede missie in 1816, onder leiding van Lord Amherst, wachtte een nog vernederender ontvangst. Om toegang te krijgen tot China moesten de Engelsen tenslotte hun toevlucht nemen tot geweld: de weinig eervolle Opium-oorlog. Een verfijnde beschaving stortte in onder het gewicht van haar beslotenheid en immobilisme. Deze dramatische verwikkelingen werpen een nieuw licht op het dubbele raadsel van ‘ontwikkeling’ en ‘onderontwikkeling’.”