Het socialisme en de natie
Mr. A.S. de Leeuw

Het socialisme en de natie, van het “communistisch manifest” tot de strijd tegen het fascisme. Mr. A.S. de Leeuw; theoreticus van het Nederlandse marxisme-leninisme en bestuurder van de Communistische Partij in Nederland tussen de wereldoorlogen, is geboren te Amsterdam op 15 mei 1899 en omgebracht in Auschwitz op 4 augustus 1942.

De Leeuw werd redacteur van De Tribune, schreef voor Inprekorr, een periodiek van de Komintern, hield in 1928 een rede op het zesde Kominterncongres en leverde de slotbeschouwing bij de terugkeer in de CPN van de Wijnkoop-groep in 1930. Hierna kwamen de politieke discussies na de ‘Machtsübernahme’ en de vernietiging van de Duitse arbeidersbeweging. De Leeuw met zijn uitgesproken voorkeur voor de Franse cultuur was van meet af aan vol geestdrift over het succes van het Franse volksfront. Hij woonde het communistisch geïnspireerde internationale schrijverscongres ter verdediging van de cultuur in juni 1935 te Parijs bij. In de meest positieve bewoordingen deed hij hiervan verslag. Al zijn aandacht concentreerde hij nu op het onderzoeken en bestrijden van het fascisme. Zijn vruchtbaarste jaren braken aan en zijn gaven kwamen tot volle wasdom. Zijn juridische rechtlijnigheid maakte plaats voor het inzicht dat het historisch proces meer mogelijkheden in zich draagt. De doorvoering van de volksfrontlijn betekende ook voor de CPN een ingrijpende koerswijziging. Van het Volksdagblad, dat sinds 19 april 1937 De Tribune voortzette, werd De Leeuw hoofdredacteur. Het theoretisch maandblad, dat onder de naam Politiek en Cultuur verder ging, kreeg onder de redactie van De Leeuw inderdaad een opener karakter. De vele intellectuele contacten die hij buiten de CPN was blijven onderhouden schiepen de gelegenheid ook anderen dan partijgetrouwen in het blad te laten schrijven. In deze jaren verschenen zijn grote publikaties in boekvorm: Het communisme (Amsterdam 1936), Nederland in de wereldpolitiek (Zeist 1936) en Het socialisme en de natie (Amsterdam 1939). Het laatste is zijn hoofdwerk gebleven.