Lieven de Key; Haarlems stadsbouwmeester
Ad van der Blom

Een Vlaamse emigrant en zijn rijke nalatenschap.

Lieven de Key, die tussen 1591 en 1627 stadsbouwmeester van Haarlem was, wordt heden ten dage naast Hendrick de Keyser beschouwd als de grootste renaissance-architect die Nederland heeft gekend. Voor Leiden ontwierp de emigrant uit Gent de weelderige raadhuisgevel, in zijn tweede vaderstad Haarlem was hij de man achter beroemde monumenten als de Vleeshal en de Nieuwekerkstoren.

Door recent Belgisch en Nederlands onderzoek is er nu een redelijk compleet beeld te schetsen van de Gentse steenhouwersdynastie waaruit De Key voortkwam, van zijn vlucht naar Engeland in 1584 en zijn imposante en productieve Haarlemse loopbaan. Aan de hand van pas ontdekte schriftelijke bronnen en stilistisch-materieel onderzoek kunnen nu ook verschillende gebouwen, verbouwingen en fragmenten op zijn conto worden bijgeschreven.

De Key werkte in een stad die zich had hersteld van het verwoestende Beleg van 1572-1573 en rond 1600 een energieke wederopbouw beleefde. Niet alleen als steenhouwer, maar vanaf 1593 als ‘stadsmetselmeester’ en korte tijd als ‘opperfabriek’ droeg hij in hoge mate bij aan de ingrijpende wijzigingen die het Haarlemse stadsbeeld in de vroege Gouden Eeuw onderging.

Dit is niet alleen het eerste boek over de bouwmeester, maar ook de eerste poging om tot een totaalbeeld van De Key’s oeuvre te komen, met inbegrip van de verdwenen werken.