Hugo de Groot; een leven in strijd om de vrede 1583-1645
Henk Nellen

Met zijn onafscheidelijke boekenkist, symbool van een spectaculaire ontsnapping uit Slot Loevestein, werd Hugo de Groot onlangs opgenomen in de canon van de vaderlandse geschiedenis. Die keuze was terecht, want De Groot, of Grotius, zoals hij zich in zijn Latijnse boeken noemde, is de bekendste Nederlandse geleerde uit onze Gouden Eeuw. Hij schreef invloedrijke werken over het recht, de vaderlandse geschiedenis en de kerkelijke eenheid. Zijn studie over de vrije zee bood de Verenigde Oost-Indische Compagnie een rechtvaardiging voor de stichting van een handelsimperium in de Oost. Hij onderscheidde zich als dichter van Latijnse poëzie, werkte aan een omvangrijke Bijbelcommentaar en schreef tussen de bedrijven door ook nog eens duizenden brieven. Deze correspondentie is de belangrijkste bron voor de kennis van Grotius leven en werken. Zij vormt de basis voor een biografie over een geleerdenleven dat in het teken stond van strijd om vrede op politiek en kerkelijk gebied. Op zijn bewogen zoektocht naar eendracht en orde oogstte hij haat en minachting, maar ondertussen bouwde hij voort aan een geestelijke nalatenschap die hem blijvende en internationale roem bezorgde. Dat was ook Grotius levenslot, zoals goed naar voren komt uit dit verhaal van zijn loopbaan, familieleven, reizen, geleerde contacten, humanistische studies en verbeten polemieken.