De inslag van een komeet
Pierre Bayle

Beschouwingen over geloof, ongeloof en bijgeloof.

Als eerste westerse denker betoogde Pierre Bayle (1647-1706) dat een fatsoenlijke samenleving ook op ongeloof gebaseerd kan zijn. De Franse filosoof vluchtte in 1681 naar de Nederlandse Republiek en schreef zijn belangrijkste boeken in Rotterdam.
Deze tekst uit de vroege Verlichting is een scherpe analyse van het populaire bijgeloof dat kometen boodschappers zijn van God. De hugenoot Bayle weerlegt dit bijgeloof met een groot aantal argumenten en stelt dat bijgeloof moreel verderfelijker is dan atheïsme. Zijn nuchtere mensbeeld leidt tot de ontmaskering van de gedachte dat geloof in een god betere mensen van ons maakt.
Tegelijk toont Bayle aan dat alle overtuigingen van gelovigen, ongelovigen en bijgelovigen in twijfel getrokken kunnen worden. Wie eenmaal twijfelt, zo is zijn boodschap, is in staat zijn eigen standpunt te relativeren en kan zich beter inleven in het standpunt van een ander. Een actuele boodschap voor deelnemers aan het huidige debat over de relatie tussen religie en politiek.