Paul van Vlissingen & Zoon ondernemers in stoom
Peter Sigmond

Paul van Vlissingen (1897-1876) is een pionier op het gebied van stoomenergie. Met zijn Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij opent hij als eerste in Nederland een overzeese stoomscheepvaartverbinding: van Amsterdam naar Hamburg. Met Abraham Dudok van Heel start hij de Kon. Fabriek voor Stoom- en andere Werktuigen Paul van Vlissingen & Dudok van Heel. Ze bouwen de eerste ijzeren stoomschepen met schroef in Nederland, de eerste stoomlocomotieven in Nederland, balansen voor de stoomgemalen Cruquius en Lijnden voor het droogleggen van de Haarlemmermeer en stoommachines voor de suikerindustrie in Suriname, Indië en West-Brabant. Zoon Paul Cornelis (1829-1906) bouwt het bedrijf vanaf 1850 verder uit. Hij neemt grote werken aan, zoals de constructie van het grootste droogdok in Azië. Hij participeert in de bouw van het Paleis van Volksvlijt en bouwt in 1870 de langste brug van Europa, de spoorbrug over het Hollands Diep bij Moerdijk. Maar het bedrijf gaat failliet en Paul C. emigreert naar Noord-Amerika. Aan het eind van de eeuw komt hij terug en is hij tot zijn dood opzichter van het stedelijk museum in Haarlem, het latere Frans Hals museum. De Fabriek maakte ondertussen een doorstart onder de naam Werkspoor. Dit boek is een bedrijfsgeschiedenis over een tijd dat bedrijven nog vooral familiebedrijven zijn. Het is daarmee ook een dramatische familiegeschiedenis, die zich uitstrekt over de hele 19de eeuw. Het is een verhaal over pioniers, over voorlopers.