Geheim landschap 200 jaar militairen op de Heuvelrug

Tot 1804, toen op de hei bij Zeist een oefenkamp werd ingericht voor een groot Frans-Bataafs leger, was de Utrechtse Heuvelrug een woest en ledig gebied, zonder militaire betekenis. Nadien hebben de militaire activiteiten zich gestaag uitgebreid en groeide de centrale Heuvelrug uit tot een van de belangrijkste militaire gebieden van ons land. Alle krijgsmachtonderdelen – landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee – zijn hier vertegenwoordigd. Het gevolg is een landschap dat de laatste twee eeuwen in grote mate door de militaire geschiedenis is gevormd: een geschiedenis van een wisselend vijandbeeld en wisselende bondgenoten, van maatschappelijke en technologische vernieuwingen, van een krijgsmacht waar paarden pantservoertuigen werden en het geweer met bajonet is verdrongen door de kruisraket. Toch weten we relatief weinig van dit gebied, dat zich voor het grootste deel schuil houdt achter hekken en slagbomen. Wat is er eigenlijk terug te vinden van die geschiedenis? Nu enkele grote militaire terreinen, zoals Vliegbasis Soesterberg, op de nominatie staan om te worden afgestoten, is deze vraag actuele dan ooit.