Verloren kinderjaren; een herinnering
Yehuda Nir

In Verloren kinderjaren beschrijft Yehuda Nir (1930) de zes verschrikkelijke oorlogsjaren in het leven van drie joodse Polen: zijn moeder, zus en hij. Voorzien van valse doopbewijzen binden zij als Vrome katholieken’ de strijd aan met de alomtegenwoordige vijand: Duitsers èn Polen. Met even zo grote vindingrijkheid als moed slaagt dit driemanschap er in uit handen van de op hun vernietiging gerichte vijand te blijven. Ondanks hun joodse uiterlijk en ondanks de achilleshiel van de jonge Yehuda: hij is besneden. Talloze malen kruipen zij door het oog van de naald: in Lwów, later in Krakau, en de laatste oorlogsjaren in Warschau, waar zij zelfs in onaanzienlijke baantjes voor Duitsers werken zonder ontmaskerd te worden. Op enkele uitzonderingen na tonen hun Poolse landgenoten in het gunstigste geval onverschilligheid, maar veel vaker onverhulde opgetogenheid over het lot van de Poolse joden – tot in het verzet toe. Een kind dat opgroeit in een tijd waarin het een ander mens dankbaar moet zijn, omdat deze geen gebruik maakt van de mogelijkheid het te doden, raakt onherroepelijk iets kwijt: zijn onschuld. Deze beschadiging voor het leven heeft Yehuda Nir niet verhinderd zijn ervaringen sober maar zeer indringend aan het papier toe te vertrouwen.