De Atjeh-oorlog
Paul van ‘t Veer

De Atjeh-oorlog werd bij verschijnen in 1969 geroemd als een uiterst boeiend, wetenschappelijk verantwoord boek over een oorlog, die zowel Nederlandsch-lndië als Nederland en af en toe zelfs heel Europa in opschudding bracht – de grootste oorlog die Nederland ooit heeft gevoerd. Over zijn Atjeh-boek heeft Paul van ‘t Veer zelf gezegd: ‘Ik meen te hebben bewezen dat de Atjeh-oorlog een doelbewuste provocatie is geweest, dat men eigenlijk van vier Atjeh-oorlogen moet spreken in plaats van één, dat deze vier tijdperken samenhangen met politieke en sociale veranderingen in Nederland, dat de Atjeh-oorlog voor Nederland het tijdperk van het imperialisme in- en uitluidde en dat Van Heutz een veel gecompliceerder figuur was dan wel eens werd gedacht.’

Dit boek is het verhaal van de dubbele strijd om Atjeh, die in zeer verschillende vorm van 1870 tot 1942 geduurd heeft. In 1942, voor de landing der Japanners, kwam Atjeh opnieuw in opstand. Na 1945 heeft Nederland geen poging gedaan zijn gezag weer te vestigen. Atjeh was het laatst veroverd en het eerst weer vrij.