Royal music machines; vijf eeuwen vorstelijk vermaak

Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van Het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement in Utrecht is de tentoonstelling Royal Music Machines ingericht. Daarin zijn unieke stukken bijeengebracht uit de verzamelingen van de Habsburgers, de Romanovs, de Bourbons, de Esterh zy’s en de Oranjes. Dit boek biedt een overzicht in woord en beeld van ruim 50 spectaculaire historische muziekautomaten met koninklijk cachet, afkomstig uit onder andere het Louvre, het Metropolitan Museum, de Hermitage, en Paleis het Loo.

Automaten van wereldfaam passeren de revue, zoals de 240 jaar oude Musicienne, de orgelspelende wonderautomaat van Jaquet-Droz; de Joueuse de Tympanon, in 1785 vervaardigd voor koningin Marie-Antoinette van Frankrijk, en de koets met ingebouwd zelfspelend orgel, gebouwd rond 1795 voor tsarina Catharina II van Rusland en na haar dood voltooid voor de echtgenote van haar zoon tsaar Paul I. Maar ook het zilveren schip, vervaardigd in 1585 voor Rudolf II van Habsburg, dat op een feestdis plotseling op n der gasten af kon komen en met begeleidende trompetmuziek zijn met kruit geladen miniatuurkanonnen afvuurde, en de klok die koningin Wilhelmina in 1917 liet maken ter gelegenheid van de achtste verjaardag van het prinsesje Juliana, met een complexe automatensc ne van het beleg van Den Briel, begeleid door het bellenspeelwerk met het toepasselijke vaderlandse lied ‘In naam van Oranje doe open de poort’.

In vijf inleidingen komen de historische, sociale, technische en musicologische aspecten van de ge xposeerde muziekautomaten tot in detail aan bod. Deze catalogus bevat bovendien een keur aan muziektranscripties, een verklarende lijst van technische termen en een uitvoerige bibliografie.