Vlooyenburgs verval; de geschiedenis van het Waterlooplein

Synagogencomplex Jonas Daniël Meyerplein ingang nieuwe amstelstraat 3, Amsterdam georganiseerd door het Joods Historisch Museum.

Goed beschreven historie van het Waterlooplein en het Joods karakter van deze omgeving.

Vlooyenburg of Vloonburg werd het stuk land genoemd, dat even buiten de oorspronkelijke middeleeuwse en ommuurde stad lag, op de noordelijke oever van de Amstel, die daar nog altijd met een speelse bocht naar het westen buigt en vroeger via Rokin en Damrak zijn weg naar het IJ vervolgde. De vlooien uit die naam hebben niets te maken met de hinderlijke insecten van toen en nu en nog minder met de vlooienmarkt die er later kwam, een naam trouwens, die Amsterdammers nauwelijks zullen gebruiken. Vlooyenburg werd door het water van de Amstel voortdurend overstroomd. Vlooyen is gewoon vloeien, anders niet. Aan dat vloeien zou een eind komen toen in 1593 werd besloten de middeleeuwse stad uit te breiden. Het tot dusver onbebouwde stuk grond werd een keurig vierkant eiland, omgeven door de Amstel, de Verwersgraft nu Zwanenburgwal, de Houtgracht en de Leprozengracht.

Het plein ontstond toen in 1882 de Leprozengracht en de Houtgracht werden gedempt. De foto hieronder toont de situatie in 1880. De gracht op de voorgrond is de Leprozengracht. De gracht die vanaf links voorlangs de kerk loopt is de Houtgracht.