Pander een Haagse vliegtuigbouwer

Opkomst van de sportvliegerij in Nederland.

De naam van de Haagse meubelfabriek Pander is niet weg te denken in de opkomst van de sportvliegerij in Nederland in de jaren twintig en dertig. Hier werden, naar ontwerp van Tom Slot, diverse lichte een- en twee- persoons vliegtuigen gebouwd, die in binnen- en buitenland grote belangstelling wekten. De Pander EC werd het eerste lesvliegtuig van de nationale Luchtvaart School en kan met recht het vliegtuig genoemd worden waarop Nederland vliegen leerde. Een solovlucht naar Indië onderstreepte dat dit vliegtuigtype tot veel meer in staat was dan alleen lesvluchten. Met de bouw van twee zweefvliegtuigen speelde de Pander fabriek daarnaast een belangrijke rol bij het begin van de zweefvliegsport in Nederland.
Latere ontwerpen vonden minder aftrek en de buitenlandse concurrentie bleek op langere termijn te sterk. Nog een keer zou Pander in de volle aandacht staan, toen in 1933 de driemotorige Postjager verscheen, bedoeld voor een snelle postverbinding met Nederlands Indië. Het, volgens velen het mooiste tot dan toe in Nederland gebouwd, vliegtuig werd echter door pech achtervolgd en verongelukte het jaar daarop tijdens de Melbournerace.
Kort daarop werd de afdeling vliegtuigbouw van Pander gesloten en beperkte het bedrijf zich weer tot de meubelfabricage. In de tweede Wereldoorlog werden overigens voor de Duitse bezetter weer zweefvliegtuigen en vliegtuigonderdelen gebouwd.
De geschiedenis van de Pandervliegtuigen en hun lotgevallen wordt in dit boek voor het eerst compleet beschreven. Hiermee geeft het een beeld, zowel van de productie van – naast de meer bekende Fokker en Koolhoven – derde vliegtuigfabriek van Nederland in het interbellum als van de opkomst van het sportvliegen in Nederland.