Homines Novi; de eerste volksvertegenwoordigers uit Twente 1795

In de Eerste Nationale Vergadering opgericht tijdens de Bataafse Republiek  zaten veel ‘homines novi’ die nog nooit een bestuurlijke functie hadden bekleed. Door de godsdienstvrijheid konden ook katholieken en dissenters (doopsgezinden, remonstranten) openbare functies bekleden.

Uiteraard keerden veel voormalige patriottisch gezinde bestuurders, die in 1787 met de komst van de Pruisen, het veld hadden moeten ruimen, terug in het bestuur. Veel patriotten waren naar Frankrijk gevlucht, en hadden zich daar in ballingschap gevestigd. Zij slaagden erin met succes te lobbyen voor een Franse militaire expeditie tegen de stadhouder.

Leidende figuren daarin, die terugkwamen in de Nationale Vergadering, waren Van Beyma, Valckenaer, Blok en Huber. De belangrijkste patriot was echter de alom gerespecteerde Rotterdamse regent Pieter Paulus die voorzitter van de vergadering werd maar enkele weken na de opening van de Nationale Vergadering plotseling overleed.

De Nationale Vergadering is niet te vergelijken met het huidige parlement. Er bestonden geen moderne politieke partijen, leden bepaalden elk voor zichzelf hun stemgedrag, al naar gelang het onderwerp. Maar sommige parlementsleden verenigden zich wel in sociëteiten, waaruit twee groepen naar voren kwamen: de Republikeinen en de Moderaten.

De Republikeinen waren democratisch, voor grotere burgerlijke vrijheden en voor scheiding van kerk en staat. Zij waren allen voorstander van een eenheidsstaat, waarbij ook de financiën gezamenlijk werden geregeld.

De Moderaten, gematigden of gemenebestgezinden waren deels voor behoud van een federale structuur (federalisten) en deels (gematigd) unitarisch. Voor het merendeel waren zij afkomstig uit de buiten-provincies (Overijssel, Gelderland) en minder democratisch gezind.

Dit boek geeft een overzicht van de Overijsselse en Twentse leden van de Eerste Nationale Vergadering. De leden worden beschreven met een korte biografie.