De Volkshoogeschool

Een weergave van de Volkshoogeschoolgedachte en de toepassing daarvan op “Allardsoog” bij Bakkeveen in Friesland.

Boek is incl. Plattegrond van het schoolterrein, kaartje met de auto/fietsroute, antwoordkaart en 8 ansichten van de schoolgebouwen en terrein.

In 1932 werd in Bakkeveen, Friesland, de Vereniging tot Stichting van Volkshogescholen opgericht. De eerste volkshogeschool – met de naam Allardsoog – werd al snel een begrip in de wereld van onderwijs, volksontwikkeling en werkloosheidsbestrijding.

De volkshogescholen (tussen 1932 en 1980 waren er vijftien) kwamen niet uit de lucht vallen, maar kwamen voort uit de traditie van volksontwikkeling en volksverheffing, zoals die inmiddels was neergeslagen in volkshuizen en dorpshuizen. De Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen maakte aan het einde van de achttiende eeuw van ‘volksontwikkeling’ al een belangrijk thema. In de loop van de negentiende eeuw werd dit ook langs verzuilde lijnen opgepakt. Vroege voorbeelden zijn de Vereniging Tot Heil des Volks (1855) en het Koning Willems Huis (1862), niet toevallig beide gevestigd in de Jordaan. Voor de arbeidersbeweging werden vanaf de jaren 1870 scholing en ontwikkeling een must. Voor de socialisten was ‘verdieping van het klassenbewustzijn’ het doel; voor de christelijke organisaties stonden ‘verbreiding van het Evangelie’ en ‘verzoening tussen kapitaal en arbeid’ voorop. In latere jaren richtten beiden zich steeds meer op ‘gemeenschapsopvoeding’ en ’volksverheffing’. Voor de volkshogescholen was dat niet genoeg: zij wilden de hele persoon aanspreken. Op het programma stonden ook zang, dans, voordrachtskunst, handenarbeid en lichamelijke opvoeding – ontdekken van eigen mogelijkheden – en gezamenlijke praktische arbeid in de moestuin en de aanleg van paden, sportvelden en een buitentheater. Het gezamenlijke verblijf van één, twee of meer weken maakte dat ook mogelijk.

De economische crisis van de jaren dertig gaf de stoot tot het Nederlandse volkshogeschoolwerk. De eerste volkshogeschool (Allardsoog in Bakkeveen) organiseerde vanaf 1932 cursussen voor jonge boeren, werklozen en studenten en belegde buurtbijeenkomsten, waaruit het buurtwerk ontstond. In Friesland, Overijssel en na de oorlog in Noord-Holland stonden volkshogescholen aan de wieg van het buurtwerk en buurtopbouwwerk.