Jacob van Maerlant; Het boek der natuur

Bloemlezing uit het middeleeuws bestiarium. Over tegenvoeters, eenhoorns, zeeridders en griffioenen.

De krokodil die bittere tranen schreit om zijn slachtoffers leeft alleen nog als staande uitdrukking voort in het reservaat van de taal, samen met de berejongen die als klompjes vlees ter wereld komen en door de tong van hun moeder in de juiste vorm worden geboetseerd en de zwaan die vlak voor zijn dood het hoogste lied zingt. Biologen hebben de krokodilletranen, de ongelikte beer en de zwanezang naar het rijk der fabelen verwezen, maar eeuwenlang maakten deze wonderlijke gegevens deel uit van de populaire kennis van de natuur. Ze zijn te vinden in de middeleeuwse dierenencyclopedie, het bestiarium, waarin zeemeermin, eenhoorn en huiskat broederlijk bijeenstaan. Bestiaria werden lange tijd uitsluitend in het Latijn geschreven, de taal van kerk en wetenschap. Jacob van Maerlant was de eerste die een dergelijk naslagwerk voor leken bewerkte en daarmee het oudste bekende natuurwetenschappelijke geschrift in onze taal vervaardigde: Der Naturen Bloeme, ‘de schoonste bladzijden uit het boek