Indonesische volksliederen; een bijdrage aan de nationale identiteit
Ans M. Gommers-Dekker

De hier bijeengebrachte Indonesische volksliederen zijn tijdens en na de onafhankelijkheidsstrijd (1945-1949) ontstaan. Het gaat om zogenaamde heroïsche, nationale en provinciale liederen. Ook zijn enige liederen van na 1966 opgenomen. Telkens wordt de bladmuziek weergegeven naast de oorspronkelijke tekst en de Nederlandse vertaling. De verschillende volksliederen worden in hun historische context geplaatst, en inhoudelijk en musicologisch besproken. Aan de heroïsche liederen (Kroncong Revolusi) wordt de meeste aandacht besteed. Ze werden gezongen als strijdliederen en bevatten meeslepende teksten en melodieën – veelal van Ismail Marzuki –, waarin wordt opgeroepen om aan de strijd deel te nemen. Bij de viering van het gouden jubileum van de natie Indonesië in 1995 zijn ze als symbool van de nationale geschiedenis weer ten gehore gebracht. De meeste heroïsche liederen zijn krontjongliederen. Krontjong is een eeuwenoud genre van populaire muziek met een specifieke instrumentele begeleiding. De presidenten Soekarno (1945-1966) en Soeharto (1966-1998) hebben tijdens hun regeringsperiode veel aandacht besteed aan de eigen cultuur om de identiteit en eenheid van het land te bevorderen. Er zijn veel nationale liederen gecomponeerd met als voornaamste thema’s: trouw aan het land en eensgezindheid. De auteur laat zien aan welke verandering de cultuur in Indonesië na de onafhankelijkheid onderhevig is geweest. De cultuur is er nog altijd een staatsaangelegenheid, met veel aandacht voor de regionale kunst. In 1949 kreeg de Nederlander Jos Clebèr de opdracht het Indonesische volkslied op de melodie van het bestaande volkslied Indonesia Raya uit 1928 te orkestreren. Zijn niet eerder gepubliceerde verhaal over hoe dit afliep, is in dit boek opgenomen. De bijgevoegde CD bevat 39 fragmenten van de behandelde liederen.

Drs. Ans Gommers-Dekker (1937) is etnomusicoloog en geïnteresseerd in de wijze waarop muziek onderdeel is van de tijdgeest. In de thema’s van de lezingen die zij verzorgt, komt dit tot uitdrukking.